Projekt geotechniczny, co zawiera i kiedy jest wymagany

Zgodnie z Eurokodem 7, projekt geotechniczny wykonuje się w sytuacji kiedy projektowany obiekt budowlany został zaklasyfikowany do drugiej lub trzeciej kategorii geotechnicznej. W takiej sytuacji należy wykonać dodatkowe badania, a ich poziom szczegółowości jest zależny od rodzaju projektowanego obiektu.

Projekt geotechniczny – kiedy jest wymagany

Tego typu dokumentacja stanowi część składową projektu budowlanego, powstającego w początkowej fazie procesu budowlanego. Projekt geotechniczny nie zawsze jest potrzebny, jeżeli mamy do czynienia z budową niewielkiego obiektu należącego do pierwszej kategorii geotechnicznej, a warunki gruntowe można zakwalifikować jako proste, nie ma potrzeby wykonywania projektu geotechnicznego.

O tym do jakiej kategorii geotechnicznej zostanie zakwalifikowana dana inwestycja, decyduje się po przeprowadzeniu podstawowych badań geotechnicznych, których zwieńczeniem jest opinia geotechniczna. Opinia geotechniczna to podstawowy dokument geotechniczny, w którym są zawarte informacje na temat warunków gruntowo-wodnych panujących w miejscu projektowanej inwestycji.

Wykonanie opinii geotechnicznej jest konieczne w przypadku każdej inwestycji budowlanej, bez względu na jest stopień skomplikowania oraz gabaryty. Aktem prawnym na mocy którego ta konieczność obowiązuje jest Rozporządzenie MTBiGM z dnia 25 kwietnia 2012 r., w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych (Dz. U. nr 81, poz. 463).

Kategoria geotechniczna oraz stopień skomplikowania warunków gruntowych

Wstępnie kategorie geotechniczną dla projektowanego budynku ustala projektant. Kategoria ta może ulec zmianie po wykonaniu badań geotechnicznych. Na kategorię geotechniczną wpływają dwie rzeczy, rodzaj i złożoność samej konstrukcji budowlanej oraz stopień skomplikowania warunków gruntowych.

Możemy wyróżnić trzy kategorie geotechniczne:

• pierwsza, dotyczy najprostszych budynków oraz konstrukcji budowlanych tj. domy jednorodzinne, bądź jedno lub dwu kondygnacyjne obiekty gospodarcze;
• druga, jest związana z budynkami o bardziej złożonej konstrukcji;
• trzecia, dotyczy najbardziej skomplikowanych lub nietypowych konstrukcji budowlanych.

Jeżeli chodzi o stopień skomplikowania warunków gruntowych to tylko w sytuacji kiedy mamy do czynienia z prostymi warunkami gruntowymi, możemy zakwalifikować daną inwestycję do pierwszej kategorii geotechnicznej, a co za tym idzie uniknąć konieczności wykonywania projektu geotechnicznego.

Możemy wyróżnić trzy stopnie skomplikowania warunków gruntowych:

• proste, w tym przypadku mamy do czynienia z idealnym podłożem pod daną inwestycję, warunkami które w żaden sposób nie utrudniają posadowienia projektowanego obiektu;
• złożone, występują w sytuacji kiedy budynek swoim zasięgiem oddziaływania na podłoże gruntowe obejmuje także mineralne grunty słabonośne, grunty organiczne lub nasypy niekontrolowane;
• skomplikowane, występują kiedy budynek swoim zasięgiem oddziaływania na podłoże gruntowe obejmuje warstwy gdzie występują niekorzystne zjawiska geologiczne tj. ruchy masowe.

Co powinien zawierać projekt geotechniczny

W Polsce, badania geotechniczne gruntu są regulowane przez europejską normę PN-EN 1997, czyli Eurokod 7, w którym są zawarte zasady projektowania geotechnicznego. Eurokod 7 przedstawia zasady dotyczące m.in. zakresu oraz rodzaju badań podłoża, czy niezbędnych obliczeń potrzebnych do prawidłowego posadowienia budynku.

Projekt geotechniczny powinien zawierać wyniki całego procesu projektowego, w tym wyniki obliczeń dla wybranych przez projektanta modeli obliczeniowych oraz analiz bezpieczeństwa i użytkowalności. W szczególności ważne jest określenie niezbędnych parametrów przyjętych w projekcie oraz danych wejściowych potrzebnych do obliczeń. Modele obliczeniowe są wybierane przez projektanta w odniesieniu do konkretnego projektu.

Zawartość dokumentacji projektowej powinna zawierać:

• opis obszaru w miejscu gdzie ma powstać dana inwestycja;
• przedstawienie warunków gruntowo-wodnych panujących w podłożu;
• opis projektowanego przedsięwzięcia budowlanego uwzględniający jego oddziaływanie na podłoże;
• parametry mechaniczne gruntów znajdujących się w podłożu;
• normy oraz przepisy prawne stosowane w celu wykonania dokumentacji;
• określenie częściowych współczynników bezpieczeństwa do obliczeń geotechnicznych;
• wykonanie odpowiednich obliczeń i załączników w formie graficznej;
• zalecenia dotyczące projektowanych fundamentów;
• zakres monitoringu oraz kontrolowania wybranych elementów konstrukcji podczas budowy.

Poziom szczegółowości projektu geotechnicznego może się znacznie różnić, wszystko zależy od tego jak skomplikowanym przedsięwzięciem jest dana inwestycja. Projekt geotechniczny powinien ponadto zawierać założenia odnośnie monitorowania i nadzoru wykonywanych prac.

Znaczenie monitoringu geotechnicznego

Pod pojęciem monitoringu mamy na myśli obserwację mającą na celu wychwycenie ewentualnych zagrożeń, które mogą się pojawić w trakcie prac budowlanych lub podczas użytkowania obiektu. Monitorowanie zachowania się podłoża gruntowego ma szczególne znaczenie kiedy prognozowane zachowanie gruntu jest trudne do przewidzenia.

Program prowadzenia monitoringu może znaleźć się w projekcie geotechnicznym jeżeli wymaga tego sytuacja, jednak nie jest to koniecznością. Więcej na ten temat w normie Eurokod 7 (Część 1).

Program monitoringu w projekcie geotechnicznym powinien zawierać informacje na temat:

• celu zastosowania systemu obserwacji lub pomiarów;
• części konstrukcji podlegających monitorowaniu oraz stanowisk prowadzenia obserwacji;
• częstotliwości, z jaką mają być wykonywane odczyty;
• sposobach oceny wyników (obserwacji i pomiarów);
• zakresie wartości, w których spodziewane są wyniki;
• okresie, przez który monitorowanie ma być prowadzone po zakończeniu budowy;
• podmiotach odpowiedzialnych za wykonanie pomiarów i obserwacji, interpretację otrzymanych wyników oraz konserwacje urządzeń.