Ławy fundamentowe w gruncie

Ławy fundamentowe należą do najpopularniejszych fundamentów wykorzystywanych w budownictwie, nawet w dobie stosowania nowych rozwiązań technologicznych tj. płyty fundamentowe. Wielu inwestorów zastanawia się czy ławy fundamentowe w gruncie, bez dodatkowego zabezpieczenia szalunkami to dobry pomysł. Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie w poniższym tekście.

Budowa ławy fundamentowej

Ława fundamentowa należy do tzw. fundamentów bezpośrednich, czyli fundamentów, które powierzchnią podstawy przekazują bezpośrednio obciążenie na grunt. Innym przykładem fundamentów bezpośrednich jest płyta fundamentowa, która często jest stosowana zamiennie z fundamentami tradycyjnymi.

Ławy fundamentowe wykonywane są z betonu, przeważnie klasy B15 lub B20. Najczęściej zawierają zbrojenie w formie podłużnych prętów zbrojeniowych, których średnica wynosi od 12 do 16 mm. Zbrojenie nie zawsze jest konieczne, wiele zależy od tego jaki rodzaj konstrukcji budowlanej stawiamy i jaka jest nośność gruntu.

Dlatego, przy projektowaniu fundamentów należy zdecydować, czy zbrojenie będzie konieczne oraz jak szerokie powinny być ławy fundamentowe. Pamiętajmy, że im szersze ławy tym bardziej są narażone na pękanie, nawet pod wpływem niewielkiego osiadania budynku. Z tego względu szerokie ławy powinny posiadać dodatkowe zabezpieczenie oraz odpowiednią grubość, aby je wzmocnić.

Wykop pod ławy fundamentowe w gruncie

Jeżeli chodzi o wymiary wykopu, to jego głębokość musi przekraczać granicę strefy przemarzania gruntu. W przeciwnym razie, fundamenty będą narażone na wystąpienie wysadzin mrozowych podczas zimy. Jest to szczególnie niebezpieczne zjawisko, które często przyczynia się do uszkodzenia budynku, jeżeli nie jest posadowiony odpowiednio głęboko.

Wykop pod ławy wykonuje się nieco szerszy niż szerokość samych fundamentów. Jeżeli chcemy mieć ławy fundamentowe w gruncie to oczywiście wykop musi mieć szerokość ław i stanowić dla nich swego rodzaju “formę”. Nie każdy grunt nadaje się do tego, aby obeszło się bez szalunków. Chodzi głównie o grunty sypkie, których nie da się odpowiednio ukształtować, aby stanowiły formę dla fundamentów.

Grunty sypkie po prostu będą się osypywać oraz obrywać do środka wykopu, ponadto beton który będzie w nich wylany, częściowo wsiąknie w podłoże gruntowe. Dlatego wszelkiego rodzaju piaski, pospółki, itp. grunty niespoiste, nie nadają się do wylewania fundamentów bezpośrednio w gruncie.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku twardoplastycznych glin i glin zwięzłych. Tego typu grunty, o odpowiednio wysokiej zawartości frakcji ilastej i pylastej są słabo przepuszczalne dla wody. Dzięki temu świetnie nadają się jako forma pod fundamenty, która skutecznie zatrzymuje zaczyn cementowy z betony wylanego pod fundamenty.

Ponadto tego rodzaju grunty występują powszechnie na całym obszarze Polski. Niestety równie często znajdują się pod warstwą holoceńskich bądź plejstoceńskich piasków, przez co są po prostu zbyt głęboko dla ław fundamentowych.

Oczywiście jeżeli mamy gliny piaszczyste, które nie są aż tak zwarte jak powyższe, zawsze można rozłożyć folię w wykopie, która szczelnie przylegając do jego ścian, będzie stanowić dodatkowe zabezpieczenie dla betonu.

Jak wykonać ławy fundamentowe

Przede wszystkim fundamenty należy odpowiednio zaprojektować, uwzględniając techniczne parametry danej budowli tj. ciężar, czy rozkład obciążeń, a także badania geotechniczne. Pamiętajmy, że fundament znajduje się pomiędzy budynkiem a gruntem, a jego głównym zadaniem jest zachowanie nośności tego układu.

Dlatego przy projektowaniu fundamentów konieczne jest poznanie parametrów nie tylko budynku ale i podłoża gruntowego. Często zdarza się, że wstępne założenia projektowe dotyczące fundamentów, po wykonaniu badań geotechnicznych muszą ulec mniejszym lub większym zmianom.

Może nawet dojść do sytuacji, w której nie będzie możliwe wykorzystanie ław fundamentowych, ze względu na obecność gruntów niezabudowanych w podłożu np. gruntów organicznych w postaci torfu czy gytii. Wtedy trzeba znaleźć inną lokalizację dla budynku lub sięgnąć po fundamenty pośrednie, najczęściej w formie pali fundamentowych.

Jeżeli po wykonaniu badań geotechnicznych nie ma żadnych przeciwwskazań abyśmy wykorzystali ławy fundamentowe, należy wykonać wykop. Głębokość musi przekraczać głębokość na jakiej znajduje się granica strefy przemarzanie gruntu, co już ustaliliśmy powyżej.

Jeżeli mamy grunty sypkie to należy sprawdzić ich zagęszczenie za pomocą sondy dynamicznej i w razie potrzeby dodatkowo zagęścić za pomocą zagęszczarki. W takiej sytuacji nie obejdzie się również bez szalowania. Jeśli w podłożu znajdują się grunty spoiste, twardoplastyczne np. gliny, to wykonujemy wykop na szerokość fundamentów.

W celu dodatkowego zabezpieczenia wykopu przed niepotrzebnym oberwaniem krawędzi, możemy go zabezpieczyć folią. Często wylewa się również chudy beton, przed przygotowaniem zbrojenia pod ławy, aby dodatkowo usztywnić i uszczelnić dno wykopu. Kolejny krok stanowi owe zbrojenie, jeżeli projekt fundamentów takowe zakłada. Zbrojenie umieszczone na dystansach i zalewamy betonem.

Oczywiście najlepiej decyzje o konieczności użycia chudziaka, foli, czy innych elementów, które często są stosowane przy wykonywaniu fundamentów, pozostawić kierownikowi budowy. Wykonywanie fundamentów nie jest procesem szczególnie trudnym, jednak wymaga posiadania pewnej wiedzy na ten temat i doświadczenia.